Historia

Miejsce, na którym wznosi się obecny kościół, związane jest z postacią św. Wojciecha. Jak podaje legenda, tam święty miał się zatrzymać w swej podróży misyjnej do Prus w roku 997. Datowany na XIII w., należy do gotyckich kościołów nadwiślańskich. W roku 1280 w Gorzędzieju została założona parafia, której od początku patronuje św. Wojciech. 30 kwietnia 1995 r. Kościół parafialny w Gorzędzieju został podniesiony do rangi sanktuarium św. Wojciecha. Od 30 listopada 1996 r. kościół wraz z wybudowanym obok domem rekolekcyjnym został powierzony karmelitom bosym Prowincji Warszawskiej. Erygowany przez Definitorium Generalne 9 stycznia 1999 roku, pełnił do roku 2012 funkcję domu formacyjnego dla postulantów.

Gorzędziej – wieś, położona na 40 – metrowej nadwiślańskiej skarpie, szczyci się burzliwą i niezwykłą historią. Mało kto wie, że w 1287 roku przywilejem biskupa płockiego Tomasza, Gorzędziej otrzymał prawa miejskie. Prawo to po roku potwierdził książę Mściwoj II. Kiedy jednak w 1312 roku krzyżacy kupili tę miejscowość, zmienili prawa miejskie, przekształcając Gorzędziej w wieś o przywilejach chełmińskich. Odtąd wsią pozostał.
Pierwszy zapis miejscowości – Gardensis – z 1224 roku wskazuje na etymologiczne gardno, grodono, czyli gród. Ale ów gród istniał już dużo wcześniej, skoro w 997 roku był ważną przystanią na szlaku misyjnym podróży św. Wojciecha. To tędy przebiegał od wieków stary trakt handlowy. Według tradycji w Gorzędzieju, po odprawieniu mszy, biskup misjonarz przepływał na drugi brzeg Wisły. Dzisiaj miejscowy kościół jest sanktuarium św. Wojciecha.
Po historycznej osadzie nie wiele pozostało. Zachowała się jedynie ta część, na której mieści się świątynia. Resztę zabrały nurty Wisły. Po 1300 roku, przez 500 lat, 65 procent zabudowanego terenu Gorzędzieja systematycznie obsunęło się z wysokiej skarpy na skutek jej podmywania przez wody rzeki, która wówczas płynęła szerszym korytem i bardziej wartym nurtem.
Obecny kościół, o którym dowiadujemy się w XIV w. należy do kościołów gotyckich. Jest murowany z czerwonej cegły, posiada wieżę, którą pierwotnie wieńczył drewniany chełm. Podczas gruntownego remontu hełm drewniany zmieniono na murowany, za zgodą konserwatora zabytków. Wystrój wnętrza w stylu barokowym. W jednonawowym wnętrzu znajduje się zawieszony krucyfiks oraz rzeźby Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty pochodzące z roku 1510. Oprócz tego główny ołtarz z obrazem św. Wojciecha również z XVII w. Dnia 29 kwietnia 1995 r. do kościoła sprowadzono z Gniezna relikwie św. Wojciecha a 30 kwietnia 1995 r. parafia została podniesiona do rangi Sanktuarium Diecezjalnego Św. Wojciecha.

Parafia w Gorzędzieju została założona prawdopodobnie jeszcze przed 1280 rokiem. Według żywej legendy w tym miejscu w 997 roku miał zatrzymać się św. Wojciech z Pragi, który wraz z osobami towarzyszącymi udał się drogą rzeczną z wyprawą misyjną do Prus i po przenocowaniu w namiocie na brzegu Wisły głosił Ewangelię miejscowej ludności.

Początki parafii sięgają misji chrystianizacyjnej Pomorza przez św. Wojciecha, a nieco później zapewne zbudowano drewniany kościół, na miejscu, którego w XIII wieku wzniesiono obecną świątynię, której na przestrzeni dziesięciu wieków patronuje św. Wojciech. Kościół obecny, o którym dowiadujemy się po raz pierwszy z wizytacji biskupich w XVI wieku należy do gotyckich kościołów nadwiślańskich. Murowany z czerwonej cegły posiada wieżę, którą pierwotnie wieńczył drewniany hełm. Na podstawie założeń fundamentów w 1995 roku. zrekonstruowano szczyt wieży, utrzymując jej gotycki charakter i w ten sposób poprawiając estetyczny wygląd całej bryły kościoła. Cenne obiekty wyposażenia w latach 1993 – 1995 poddano gruntownej konserwacji.

Z bogatego wyposażenia możemy wyróżnić:
Zawieszony u sufitu krucyfiks  z ustawionymi na dwóch filarach rzeźbami Matki Boskiej i świętego Jana Ewangelisty. Zabytki te datowane są na 1510 rok  i pochodzą z warsztatu mistrza Pawła.
Boczny ołtarz z obrazem św. Barbary z XVII w.
Barokowy ołtarz główny z obrazem św. Wojciecha z XVII w. na którym patron świątyni ukazany został w momencie spełniania swej misji na Prusach
Relikwie świętego przekazane parafii z Gniezna 29 kwietnia 1995 r.

Fakt sprowadzenia relikwii świętego Wojciecha z Gniezna stał się powodem do utworzenia w tutejszej parafii Sanktuarium św. Wojciecha, powołanego dekretem Biskupa Diecezjalnego Jana Bernarda Szlagi. Podniesienie parafii świętego Wojciecha do rangi Sanktuarium Diecezjalnego odbyło się 30 kwietnia 1995 r. Od 30 listopada 1996 r. kościół wraz z wybudowanym domem rekolekcyjnym został powierzony karmelitom bosym Prowincji Warszawskiej.

Historia parafii pw. św. Wojciecha i klasztoru pw. św. Józefa w Gorzędzieju

Miejsce, na którym wznosi się obecny kościół w Gorzędzieju związane jest z postacią św. Wojciecha. Według tradycji w tym miejscu miał się zatrzymać św. Wojciech głosząc Ewangelię miejscowej ludności. Jak podaje legenda, tam święty miał się zatrzymać w swej podróży misyjnej do Prus w roku 997 i odprawić Mszę św. pod starym dębem. Na miejscu sprawowania Najświętszej ofiary przez biskupa z Czech zbudowano drewniany kościół, a w XIII wieku zniesiono obecną świątynię, która należy do gotyckich kościołów nadwiślańskich. Źródła historyczne podają, że parafia w Gorzędzieju powstała przed 1280 rokiem. W 1287 Gorzędziej był miastem grodowym z własnym herbem i prawem posiadania murów obronnych. Z chwilą oddania go w ręce zakonu krzyżackiego w 1312 roku stał się na powrót osadą. Do 1646 roku parafia stanowiła samodzielną jednostkę administracyjną, a w dalszych stuleciach stanowiła filię parafii w Subkowach. W minionym stuleciu w 1936 roku ówczesny biskup chełmiński Stanisław Wojciech Okoniewski utworzył samodzielną kurację w Gorzędzieju, a w 1970 roku biskup Kazimierz III Józef Kowalski mianował administratora parafii w osobie ks. Leona Megera. Pierwszy kapitalny remont kościoła został przeprowadzony w latach 1992-1995 przez ówczesnego proboszcza parafii ks. Zdzisława Ossowskiego. Nawiązując do wielowiekowej tradycji, dnia 30 kwietnia 1995 roku biskup pelpliński Jan Bernard Szlaga utworzył w parafii Diecezjalne Sanktuarium Świętego Wojciecha. W dniu 30 listopada 1996 roku kościół wraz z wybudowanym obok domem rekolekcyjnym został powierzony karmelitom bosym Prowincji Warszawskiej. Dom zakonny wspólnoty został erygowany przez Definitorium Generalne 9 stycznia 1999 roku.  W Klasztorze mieści się dom rekolekcyjny i postulat Warszawskiej Prowincji Karmelitów Bosych. W latach 2001-2002 przeprowadzono kolejny remont kościoła w ramach którego wymieniono posadzkę kościoła, witraże, stale, świeczniki ołtarzowe, podstawę pod paschał i krzyż, drogę krzyżową, zainstalowano obraz miłosierdzia Bożego, obraz Jezusa Zmartwychwstałego oraz zakupiono nowy konfesjonał, katafalk i klęczniki.